Κρητη (μυθολογία)
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Κρήτη είναι γνωστή η «επώνυμη ηρωίδα» της νήσου Κρήτης (δηλαδή το πρόσωπο που έδωσε το όνομά του στο νησί). Η Κρήτη ήταν είτε κόρη μιας από τις Εσπερίδες, είτε η ίδια Εσπερίδα, είτε κόρη του Αστερίου και σύζυγος του Μίνωα. Αναφέρεται ως μητέρα της Πασιφάης, την οποία είχε γεννήσει από τον θεό Ήλιο, και ως μητέρα του Κάρα, τον οποίο είχε γεννήσει από τον θεό Δία. Τέλος, η Κρήτη αναφέρεται και ως θυγατέρα του Δευκαλίωνα ή ενός από τους Κουρήτες. Απεικονίζεται στο «Αγγείο του Τάλω».
Παρ’ όλο που ο Τάλως είναι πρόσωπο της κρητικής μυθολογίας είχε έναν συνονόματο Αθηναίο μυθικό ήρωα. Πρόκειται για μεταγενέστερο αττικό μύθο όπου ο αθηναίος γιος της πέρδικας ήταν ανιψιός του πολυτεχνίτη Δαίδαλου.
Τάλως και Δαίδαλος ο συσχετισμός των δύο αυτών προσώπων ξεκινά από μία πράξη πολύ άσχημη. Ο Τάλως φαίνεται πως ήταν ένας από τους καλύτερους αρχιτέκτονες της εποχής αφού σε αυτόν αποδίδεται το κτίσιμο των ναών της Αθηνάς και του Ποσειδώνα. Ο ναός της Αθηνάς κτίστηκε στον βράχο της Ακρόπολης και εκεί μάλλον μπήκε για πρώτη φορά τον ξύλινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς. Φαίνεται πως θα πρέπει να ήταν πάρα πολύ όμορφος και πιθανολογείται πως αυτή η μεγάλη επιτυχία είναι που παρακίνησε την ζηλοφθονία του Δαίδαλου προς τον Τάλω και τον γκρέμισε «κατά λάθος» από την Ακρόπολη με αποτέλεσμα τον θάνατο του μεγάλου αρχιτέκτονα.
Η ιστορία (η η μυθολογία?)αναφέρει πως ο Άρειος Πάγος που ανέλαβε την υπόθεση της εκδίκασης του θανάτου του Τάλω καταδίκασε τον Δαίδαλο αφού και σαφώς δεν δέχτηκε την δικαιολογία της «κατά λάθους» ρίψης του αρχιτέκτονα από τον βράχο της Ακρόπολης.
Η παράδοση λέει πως ο Ταύρος αυτός βγήκε από την θάλασσα την ημέρα του γάμου του Μίνωα με την πανέμορφη Πασιφάη, δώρο των Θεών. Ήταν κατάλευκος και εκπληκτικής ομορφιάς, μας λέει η παράδοση, τόσο που η Πασιφάη τον ερωτεύτηκε αμέσως. Αλλά εδώ κάνουμε τον αποσυμβολισμό κοιτώντας την ιστορία και όχι τα σύμβολα που πέρασαν μέσα από την παράδοση για να σημάνουν την σχέση θεών και ανθρώπων.
Ο περίφημος λοιπόν Μινώταυρος γεννήθηκε από εκείνη την σχέση της βασιλικής συζύγου του Μίνωα και του στρατηγού του Ταύρου. Επειδή η σχέση ήταν παράνομη, όπως ήταν λογικό, ο καρπός αυτού του έρωτα έπρεπε να μείνει κρυφός. Η δισυπόστατη μορφή του είναι αποτέλεσμα της διακωμώδησης της σχέσης από τον λαό. Αλλά και από το γεγονός ότι οι σχέσεις των βασιλικών οικογενειών που κάτω από συνθήκες συμφέροντος επιτελούνται γάμοι, έχουν τις ανάλογες επιπτώσεις στον συναισθηματικό τομέα των ατόμων που βρίσκονται να αναπτύσσουν αισθήματα με άτομα πέραν του δικού τους «κύκλου» και κοινωνικής επιφάνειας. Δισυπόστατη λοιπόν η μορφή του Μινώταυρου έχει το αίμα του Ταύρου αλλά και το βασιλικό Μινωικό αίμα.
Η Πρόκρη με τον σάλο που έχει ξεσπάσει για τον παράνομο ερωτικό της δεσμό με τον Κρήτα βασιλιά και θέλοντας να αποφύγει την οργή της Πασιφάης γυρίζει στην Αθήνα. Κατά την αποχώρησή της ο Μίνως της χαρίζει τον κυνηγετικό του σκύλο. Στην Αθήνα η Πρόκρη γίνεται δεκτή από τον άνδρα της Κέφαλο που ενώ φαίνεται να την έχει συγχωρήσει σε ένα κυνήγι στις πλαγιές του Υμηττού φονεύεται «κατά λάθος» και αυτή. Ο σκύλος του Μίνωα ήταν δείγμα πως καθόλου φιλική δεν ήταν η σχέση της Πρόκρης με τον βασιλιά της Κρήτης, και αυτό ο Κέφαλος δεν μπορούσε να το …δεχτεί. Έτσι το «σύμβολο» της απιστίας έγινε αιτία του ξεσπάσματος του Κέφαλου και του φόνου τελικά της Πρόκρης. Ο Άρειος Πάγος βέβαια δεν δεχόταν αυτά τα «κατά λάθος» φονικά και έτσι τιμωρεί τον Κέφαλο ο οποίος όμως καταφέρνει να διαφύγει και αυτός στο εξωτερικό.
«Κέφαλος και Ηώ», ζωγραφικός πίνακας του Νικολά Πουσέν (περ. 1630)
ΟΚέφαλοςμετά τον θάνατο της γυναίκας του, για τον οποίο κατηγορήθηκε και εξορίστηκε από τους Αθηναίους και πήγε στην Θήβα. Αργότερα εξεστράτευσε μαζί με τονΑμφιτρύωνα[πατέρας του Ηρακλή, βρισκόμενος και αυτός σε εξορία στην Θήβα για την δολοφονία του Ηλεκτρύωνα, θείου του, βασιλιά της Μυκήνης και γιο του Πρωτέα], εναντίον τωνΤαφίων[ήΤηλεβόων], κοντά στηνΚεφαλλονιά, και το νησί πήρε από αυτόν το όνομά του. Μαζί είχε και τον γιο του Αρκίσιο, που είχε αποκτήσει από την Πρόκριδα. Εκεί εγκαταστάθηκε και παντρεύτηκε τηνΚλυμένη, κόρη τουΜινύα.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΙΔΑΛΟ
Ο Δαίδαλος γιός του Ευπάλαμου ή Παλαμάονα, ενός επιδέξιου και πολύτεχνου άνδρα, εθεωρήται ως μυθικός ήρωας στον οποίο αποδίδονται αδιακρίτως όλα τα αρχέγονα έργα της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής. Μητέρα του ήταν η Αλκίππη ή Φρασιμήδη.Ανήκε στο γένος των Ερεχθειδών και ήταν δισέγγονος του Ερεχθέα.Ο Δαίδαλος παντρεύτηκε την Ναυκράτη ή Ναυσικράτη, δούλη του Μίνωα, με την οποία απέκτησε τονΊκαρο. Ο μύθος του Δαίδαλου ανήκει και στην Κρήτη και στην Αττική (μάλιστα στην Αττική ήταν και ο επώνυμος ήρωας του Δήμου των Δαιδαλιδών) και είναι στενά συνδεδεμένος με τους μύθους τουΜίνωακαι του Ίκαρου.
Ο Δαίδαλος είχε εργαστήρι στην Αθήνα και ήταν ο πιο ξακουστός τεχνίτης της πόλης. Μάλιστα λέγαν πως ήταν τέτοια η τέχνη του που τα αγάλματά του έμοιαζαν με αληθινά και ήταν έτοιμα να κινηθούν. Εξ αυτού μυθολογείται το εξής περιστατικό : όταν οΗρακλήςεπισκέφθηκε την Αθήνα (άλλοι τοποθετούν το γεγονός στη Κόρινθο, τότε που συνάντησε τον Θησέα παιδί), πέρασε ένα βράδυ από το εργαστήρι του Δαίδαλου. Έξω από αυτό υπήρχε ένα άγαλμά του που παρίστανε τον Ηρακλή σε θέση μάχης. Ο ίδιος νόμιζε, λόγω σκότους, πως κάποιος το απειλούσε και έτσι με το περίφημο ρόπαλό του το κατέστρεψε. Όταν είδε την ζημιά που προκάλεσε στεναχωρήθηκε και ζήτησε τη συγνώμη του. Επιπλέον έλεγαν πως καταγόταν από τον Ήφαιστο, απ' όπου και όφειλε την τρομερή επιδεξιότητά του. Ο Δαίδαλος ήταν ο πρώτος που έδωσε ελεύθερη κίνηση στα μέλη του αγάλματος, απελευθερώνοντας έτσι τα χέρια από το σώμα και ξεχωρίζοντας τα πόδια μεταξύ τους. Επιπλέον έδωσε περισσότερη εκφραστικότητα στο πρόσωπο προσθέτοντας τα χαρακτηριστικά του ματιού (βολβός, κόρη, ίριδα).
Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ
Εκεί χρησιμοποίησε την ιδιοφυία του για την κατασκευή σύνθετων έργων όπως για παράδειγμα το περίφημο ανάγλυφο προς τιμή τηςΑριάδνης, το οποίο αναπαριστά τον χορό της Αριάδνης που περιγράφεται από τον Όμηρο. Κατασκεύασε ξύλινο ομοίωμα αγελάδας (την περίφημη "Δάμαλις"), με το οποίο ηΠασιφάη, γυναίκα του Μίνωα, ενώθηκε με τον λευκό ταύρο, που δώρισε ο Ποσειδώνας στον βασιλιά της Κρήτης.Στη διάρκεια της παραμονής του στο νησί, ο Δαίδαλος και ενώ βρισκόταν στην ευμένεια του Μίνωα κατασκεύασε τον Λαβύρινθο μέσα στον οποίο κλείστηκε ο μυθικός Μινώταυροςπου φύλαγε μάλλον το θησαυρό του Μίνωα. Στον Λαβύρινθο η κατασκευή ήταν τέτοια, που εύκολα έφτανες στο κέντρο του, δύσκολα όμως έβρισκες την είσοδο/έξοδο του.Ο Μίνωας τόσο εκτίμησε τον Δαίδαλο που δεν του επέτρεπε να φύγει ούτε έξω από το παλάτι. Στον Δαίδαλο κατέφυγε η ερωτοχτυπημένη Αριάδνη, για να της δώσει μια λύση ώστε να σωθεί ο αγαπημένος της Θησέας. Έτσι της έδωσε τον περίφημο "μίτο της Αριάδνης", με τον οποίο ο Θησέας "χαρτογράφησε" την πορεία του στον Λαβύρινθο και, αφού σκότωσε τον Μινώταυρο, ακολούθησε το ξετυλιγμένο σκοινί και βγήκε έξω. 'Οταν κατάλαβε ο βασιλιάς της Κρήτης την ανάμειξη που είχε ο Δαίδαλος στα γεγονότα με τον Θησέα, εξέφρασε την δυσμένειά του με το να του απαγορεύσει να φύγει και να τον κλείσει στο τελειότερο κατασκεύασμά του, στον Λαβύρινθο. Στην προσπάθειά του να δραπετεύσει από το νησί και χάρη στην ευφυία του επινόησε γι' αυτόν και τον γιό του, τον Ίκαρο, φτερά τα οποία τους βοήθησαν να πετάξουν και ξεφύγουν από τον Μίνωα. Ο Δαίδαλος κατάφερε να φτάσει σώος και αβλαβής στην Καμικό ή την Κύμη της Σικελίας, όπου βασιλιάς ήταν ο Κόκαλος ή Κώκαλος, ενώ ο Ίκαρος παρακούοντας τις εντολές του πατέρα του, πλησίασε τον ήλιο και το κερί που συγκρατούσε τα φτερά του έλιωσε με αποτέλεσμα να πνιγεί στην θάλασσα που ονομάστηκε Ικάριο Πέλαγος και να ταφεί σε ένα νησί που ονομάστηκε Ικαρία.
