louis tigas
Ο Ηλίας Σπαντιδάκης, από τήν Λούτρα Ρεθύμνου, γνωστός στις ΗΠΑ με το εξαμερικανισμένο όνομα Luis Tikas, υπήρξε ένας από τους μάρτυρες του Αμερικανικού Εργατικού κινήματος του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα: Ένα κίνημα που αντιμετωπίστηκε και τελικά αποδυναμώθηκε με πρωτοφανή βία και την συμπαιγνία κυβέρνησης, εταιρειών, ιδιωτικών αστυνομικών, πολιτοφυλακών και μαφίας - ακόμα και η καινούρια τότε πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ χρησιμοποιήθηκε εναντίον των απεργών, στην μεγαλύτερη ένοπλη εργατική εξέγερση στην ιστορία των ΗΠΑ, την μάχη του Blair Mountain.
louis tigas1

Ο Λούις Τίκας, ήταν ένας από τους ηγέτες της Μεγάλης Απεργίας των ανθρακωρύχων στο Κολοράντο [εμφανίζεται σωστά μόνο σε IE δυστυχώς], ο οποίος δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από τους εθνοφρουρούς που έστειλε η πολιτεία εναντίον των ανθρακωρύχων προασπιζόμενη τα συμφέροντα του Rockefeller κατά την διάρκεια της σφαγής στο Λάντλοου, στις 20 Απριλίου του 1914, σαν σήμερα πριν από 93 χρόνια, ένα από τα 18 θύματα εκείνης της ημέρας - τα 11 από τα οποία ήταν παιδιά.
louis tigas2

Προκαλεί εντύπωση σήμερα ο βαθμός της γενικής άγνοιας στις ΗΠΑ για την όψη αυτή της ιστορίας της χώρας. Ενδεικτικό παράδειγμα της εξαφάνισης των (μακρών και αιματηρότατων) εργατικών αγώνων από την συλλογική μνήμη της χώρας, αποτελεί το παράδοξο της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Παρότι καθιερώθηκε για να τιμήσει τους νεκρούς του Σικάγο το 1886, το επίσημο εργατικό κίνημα κράτησε αποστάσεις και η μνήμη των γεγονότων διατηρείται μόνο μέσα στα αποδυναμωμένα συνδικάτα, στην ακτιβιστική αριστερά και στις σχολές ιστορίας των Αμερικανικών πανεπιστημίων.

Σημειώνω πως η μάχη στο Σικάγο πρίν από 120 σχεδόν χρόνια είχε γίνει για το οκτάωρο. Και ανάμεσα στα αιτήματα των ανθρακωρύχων του Κολοράντο ήταν πάλι το οκτάωρο. Μια μάχη που από ότι φαίνεται κερδήθηκε και χάνεται ήδη, για να ξαναγίνει σήμερα πάλι εξαιρετικά επίκαιρη σε όλον τον κόσμο...

 

louis tigas3

Επίμετρον:
1. Τα αιτήματα των απεργών του Κολοράντο ήταν

- η αναγνώριση του συνδικάτου
- το οκτάωρο εργασίας
- η εκλογή από τους εργάτες των επιστατών
- Πληρωμή για τις ώρες εργασίας που δεν είχαν άμεση σχέση με την εξώρυξη άνθρακα (π.χ. συντήρηση των υποστυλωμάτων, καθαρισμός των στοών κττ)
- αύξηση μισθών
- δικαίωμα συναλλαγών σε οποιοδήποτε κατάστημα (είχαν το δικαίωμα να ξοδεύουν τα χρήματά τους μόνο σε καταστήματα που ανήκαν στην εταιρεία)
- το δικαίωμα επιλογής των γιατρών (τους επέλεγε αναγκαστικά η εταιρεία γα αυτούς - για προφανείς λόγους)
- επιλογή μέρους κατοικίας (αναγκαστικά στεγάζονταν στις κατοικίες που ενοικίαζε η εταιρεία)
- εφαρμογή των νόμων περί ορυχείων του Κολοράντο

και κάποια ακόμα.

2. Οι αρχές της ελεύθερης εργασίας: It is a Great principle

Από την κατάθεση του Rockefeller σε επιτροπή του Κογκρέσου των ΗΠΑ για τις απεργίες στα ορυχεία του στο Κολοράντο:

CHAIRMAN: And you are willing to go on and let these killings take place . . . rather than go out there and see if you might do something to settle those conditions?

ROCKEFELLER: There is just one thing . . . which can be done, as things are at present, to settle this strike, and that is to unionize the camps; and our interest in labor is so profound . . . that interest demands that the camps shall be open [nonunion] camps that we expect to stand by the [Colorado Fuel and Iron Company] officers at any cost. . . .

CHAIRMAN: And you will do that if it costs all your property and kills all your employees?

ROCKEFELLER: It is a great principle.

CHAIRMAN: And you would do that rather than recognize the right of men to collective bargaining? Is that what I understand?

ROCKEFELLER: No, sir. Rather than allow outside people to come in and interfere with employees who are thoroughly satisfied with their labor conditions -- it was upon a similar principle that the War of the Revolution was carried on. It is a great national issue of the most vital kind.

3. Έλληνες στην Γιούτα

Από την ιστορία των Ελλήνων μεταναστών στην πολιτεία της Γιούτα. Παραθέτω αποσπάσματα που ενδέχεται να παραπέμπουν και σε σύγχρονες συζητήσεις (με το συμπάθιο για τα εκτενή παραθέματα):

- Εξαγάγοντας το νταβατζιλίκι,
Ο πατριώτης μας Λεωνίδας Σκληρής, έμπορος Ελλήνων μεταναστών:

...With representatives in every industrial center and his alliances with labor agents in the surrounding states, Skliris became the leading labor agent in the Midwest and West. Job-seekers were forced to present notes from his office in Salt Lake City. In return, Skliris charged each immigrant an exorbitant fee of from twenty to fifty dollars, a percentage of it going to mine bosses. An additional monthly payment to Skliris of a dollar was deducted from the worker's wages by the companies...

- Για όλα φταίνε οι μετανάστες:

... Like other Mediterranean immigrants, the Greeks experienced intense discrimination. Their wages were lower than those of Americans, they were segregated on railroad gangs and often assigned the more dangerous work, and they were prohibited from living in and buying property in certain areas. The general population, apprehensive at the sudden appearance of hundreds of dark, single men, were openly hostile...

...The Greeks, at first maligned by American labor for taking jobs at lower wages, soon attracted the interest of union leaders by going on strike in 1909 at the Murray smelter. In the 1912 Bingham strike the union realized it would have to bring in the Greeks, who constituted the greatest number of workers, or the effort would fail. The Greeks joined the strike principally to have Leonidas Skliris removed as their representative. Even though the strike was lost, Skliris was forced out of his lucrative position.

The year 1912 was an important one for the Greek--the Balkan Wars involving Greece, Turkey, and Bulgaria had begun and the Greeks in Utah answered Greece's call for reservists to return to fight against their traditional enemies. More than 200 Utah Greeks left for the homeland. Americans viewed this manifestation of national ties as additional evidence that Greeks could never be Americanized.

As World War I began in Europe, animosity toward the new immigrants from the Mediterranean and the Balkans increased, and reached hysterical proportions when America entered the war. Thinking themselves merely sojourners in America, with few of them being citizens, Greek men were initially reluctant to serve in America's forces. The Greeks were signaled out for abuse because of the large amounts of money they sent back to Greece, greater than that sent by other immigrant groups. Americans also resented the marriages between Greeks and American girls. Two lynchings of Greeks at this time barely were prevented by countrymen: in Salt Lake City a Greek who had killed the brother of Jack Dempsey, the boxer, was attacked as was another in Carbon County who had given an American girl a ride in his new automobile.

Although 349 Greeks served in the America army (14 were killed) and received instant citizenship, anti-immigrant editorials increased. The 1922 Carbon County strike exploded in tumult. The Greeks became the most militant group after one of their men was killed by a deputy sheriff. Union activity and, particularly, striking were condemned as un-American; immigrants who participated in these activities were characterized as ingrates and unfit for American citizenship. The apogee was reached in the 1923-24 Ku Klux Klan campaigns. The Klan burned crosses in Salt Lake City and in the industrial towns and camps, marched down streets, sent threatening letters to businessmen, and rampaged through Greek stores in Helper and forced out the American waitresses and clerks and warned them not to work for Greeks. The KKK, however, lost ground in the face of united efforts by the immigrants and the Catholic Knights of Columbus. Discrimination became more covert.
 louis tigas4  louis tigas4b

4. From Crete to Colorado, ένα ποιήμα για τον Τίκα, και ένα τραγούδι. Ένα τραγούδι του Woody Guthrie για το Ludlow.

{youtube}XDd64suDz1A{/youtube}

Η Λαμπρινή Θωμά και ο Νίκος Βεντούρας μιλούν για το ντοκιμαντέρ τους, «Παλληκάρι, ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου» , μια μοναδική καταγραφή μίας από τις σημαντικότερες στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος, που σημαδεύτηκε από τη δολοφονία του Έλληνα μετανάστη συνδικαλιστή Ηλία Σπαντιδάκη (Λούη Τίκα).

{youtube}mgLReEWH3Lo{/youtube}

Συνέντευξη στον Κώστα Εφήμερο

«Είναι από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ, είναι από τις στιγμές που άλλαξαν όχι μόνο την ιστορία αλλά και την ίδια την ιστορική προσέγγιση. Να σου πω μόνο ότι, ο διασημότερος ιστορικός της αμερικανικής αριστεράς, ο Χάουαρντ Ζιν, αποφασίζει να ασχοληθεί με τη λαϊκή ιστορία των ΗΠΑ όταν πρωτοέρχεται σε επαφή με το Λάντλοου. Κι ύστερα, η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, η καταπάτηση κάθε εργατικού δικαιώματος, που κερδίσαμε lcthomaμε αίμα, και η κατάσταση με τους μετανάστες κάνουν την ιστορία επίκαιρη, έναν αιώνα μετά. Η παραλληλία δείχνει ξεκάθαρα πού βρισκόμαστε και ποιος είναι ο δρόμος μας, νομίζω. Όμως, δεν ήταν μόνον αυτό. Υπήρξε προσωπική σχέση, επαφή. Ερωτευτήκαμε αυτόν τον υπέροχο Έλληνα, τον Λούη Τίκα, αλλά και τους ανθρώπους που κρατούν ζωντανή τη μνήμη του, από τη στιγμή που πατήσαμε το πόδι μας στο Λάντλοου, στο Κολοράντο. Αυτή η επαφή, με τη μνήμη και με τους ολοζώντανους φορείς της, ήταν που μας οδήγησε να αναζητήσουμε τα βήματα του Ηλία Σπαντιδάκη, του Λούη μας, και να αποφασίσουμε πως έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει ντοκιμαντέρ η ιστορία, να αποκτήσει τη δύναμη, από την εικόνα, να νικήσει και το χρόνο και την απόσταση», λέει η Λαμπρινή Θωμά, που μαζί με το φωτογράφο και σκηνοθέτη Νίκο Βεντούρα δούλεψαν το ντοκιμαντέρ «Παλληκάρι - Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου», που σε λίγες ημέρες παρουσιάζεται στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.
 
«Ήμασταν οι πρώτοι Έλληνες δημοσιογράφοι που έφτασαν εκεί, στο Λάντλοου, το 2007. Για να φωτογραφίσω την πρώτη φορά, πηδήσαμε μαντρότοιχους», γελάει ο Νίκος. «Οδηγός μας, ο τραγουδοποιός Φρανκ Μάνινγκ, ο οποίος και μας σύστησε στον Ντέιβιντ Μέισον, τον πολιτειακό ποιητή του Κολοράντο, που έχει γράψει ένα συγκλονιστικό ποίημα χιλίων στίχων για το Λάντλοου.. Μετά τη δημοσίευση του άρθρου, στη Sport Day και στο κυριακάτικο περιοδικό της το SMS, δεν ησυχάσαμε. Ξέραμε ότι έπρεπε να ξαναπούμε αυτήν την ιστορία, έτσι που να φτάσει σε περισσότερο κόσμο. Κι όταν ήρθε η Κρίση, ήμασταν πια σίγουροι.».
 
«Αρχικά συγκεντρώσαμε υλικό και κάναμε τη σχετική έρευνα στη βιβλιογραφία. Έτσι “συναντηθήκαμε” μεσα από τα βιβλία με τον Elliott Gorn, τον κατ’ εξοχήν ειδικό στη Mother Jones, με τον Thomas G. Andrews, που έχει γράψει ένα εξαίρετο πόνημα πάνω στους πολέμους του Κάρβουνου στο Κολοράντο και με τον Κωστή Καρπόζηλο της Ταξισυνειδησίας, που έχει κάνει καταπληκτική έρευνα πάνω στους Ελληνοαμερικανούς αριστερούς του 20ου αιώνα», συμπληρώνει η Λαμπρινή.
 
zeese«Η πρώτη μας απόπειρα για την παραγωγή του ντοκιμαντέρ έγινε το 2010, όταν ήρθαμε σε επαφή με τον Ζήση Παπανικόλα, τον κατ' εξοχήν ειδικό στο θέμα, και προσπαθήσαμε, χωρίς όμως ανταπόκριση, να δούμε αν μπορεί να βρεθεί κάποια χορηγία. Δεν το βάλαμε όμως κάτω, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με όσα μέσα διαθέτουμε οι ίδιοι», λέει.
 
«Θελήσαμε να πούμε την ιστορία, που άφησε βαθιά σημάδια στην ιστορία των ΗΠΑ, να θυμίσουμε την τέχνη που γεννήθηκε από το Λάντλοου, από το λαϊκό τραγούδι της εποχής ως την επώνυμη σύγχρονη ποίηση - αν και, μεταξύ μας, δε μπορέσαμε να χρησιμοποιήσουμε όλα όσα θέλαμε, γιατί όταν μάθαμε τι απαιτούνταν για τα δικαιώματα λχ του υπέροχου τραγουδιού του Γούντυ Γκάθρυ που κράτησε τη μνήμη ζωντανή, τρομάξαμε και φυσικά δε χρησιμοποιήσαμε το τραγούδι! Δεν ήταν μόνο η ιστορία, ήταν κι οι άνθρωποι. Να σου πω την αλήθεια, γι' αυτό αγαπάω τη δημοσιογραφία, είναι οι άνθρωποι η αιτία της αγάπης μου. Και καταγράψαμε συγκλονιστικούς ανθρώπους. Τον Φράνκ Μάννινγκ και την προσωπική του διαδρομή, τον τρόπο που ανακάλυψε ότι ο πατέρας του είχε πάρει το όνομα Λιούις από τον Λούη Τίκα, τον ξέραμε, και θέλαμε οπωσδήποτε και την ιστορία του και το υπέροχο και βραβευμένο τραγούδι του για το Λούη. Από ανθρώπινης άποψης, για εμας ήταν αποκάλυψη η Ανελίζ Μπονακίστα, δισέγγονη ανθρακωρύχου και ιστορικός, που μας μίλησε για το όπλο του προπάππου Αμπρόζιο Μπονακίστα, του συμπολεμιστή του Λούη, η οποία κουβαλάει τόσο ζωντανό το βίωμα που λες και καταργεί το χρόνο. Κι αυτό ήταν κάτι που συναντήσαμε σε ολόκληρη την περιοχή, όχι μόνον σε όσους κάναμε συνέντευξη.».
 
Ζητάω από τη Λαμπρινή να διηγηθεί κάποια περιστατικά. «Τι να σου πω; στο Γουόλσεμπεργκ, εκεί που τρώγαμε με μια ντόπια ερευνήτρια και δασκάλα, ήρθε το 20χρονο γκαρσόνι να μας ρωτήσει αν άκουσε καλά, αν όντως ετοιμάζουμε ντοκιμαντέρ για το Λάντλοου, και ζήτησε από τη συνομιλήτριά μας να ανοίξουν το παλιό, ιστορικό σινεμά, αν είναι, για την προβολή. Έλαμπε ολόκληρος! Στο Λάντλοου, στο μνημείο, ένας 25άρης Καναδός ανθρακωρύχος που συναντήσαμε τυχαία και που είχε κάνει όλο το ταξίδι για προσκύνημα, αρνήθηκε μεν να μας μιλήσει, γιατί αυτό ήταν για κείνον κάτι πολύ προσωπικό, αλλά μου είπε βουρκωμένος - ένας άντρας ως εκεί πάνω!- ότι ήταν πολύ ωραίο αυτό που κάνουμε.».
 
Συνολικά πήρε πάνω από τέσσερα χρόνια η προετοιμασία, η μελέτη της ιστορίας, η αναζήτηση των ανθρώπων που θα μιλούσαν. Τα λεφτά δεν βρέθηκαν, αλλά όταν όλα ήταν έτοιμα, αποφάσισαν ότι αυτό δεν έπρεπε να σταθεί εμπόδιο. Σε μια χρεωμένη Ελλάδα, μία ακόμα παραφουσκωμένη πιστωτική κάρτα δεν αποτελεί πρωτοτυπία.
 
«Φυσικά υπήρχαν έξοδα. Σημαντικά, αλλά όχι τόσο μεγάλα που να μας εμποδίσουν, panκαθώς οι νέες τεχνολογίες συμπιέζουν το κόστος, ειδικά αν ξέρεις να χρησιμοποιήσεις φωτογραφικές κάμερες με δυνατότητα βίντεο, οι οποίες υπερέχουν από τις συμβατικές βιντεοκάμερες. Είχαμε εξάλλου καλούς φίλους που μας βόηθησαν όταν προέκυψε θέμα ρευστότητας. Ειδικά θα αναφέρω τον συνεργάτη της Λαμπρινής στις εκπομπές της, τον Παναγιώτη Ανδριόπουλο, και τον καθηγητή του USCD και εξαιρετικό φίλο, Γιάννη Παπακωνσταντίνου, ο οποίος μας φιλοξένησε και μας βοήθησε όταν κάποια αναδρομικά στα οποία προσβλέπαμε καθυστέρησαν», λέει ο Νίκος.
 
«Δεν θέλω πάντως να δώσω την εντύπωση ότι ήταν τραγικά τα πράγματα. Και φίλους είδαμε και εκδρομές κάναμε εκτός γυρισμάτων, δεν μας έλλειψε τίποτε. Για εμάς, άλλωστε, εκτός από το γύρισμα, το οποίο ήταν σχετικά εύκολο, ήταν και ταξίδι ανακάλυψης και αναψυχής, γιατί αγαπάμε την Αμερική και τους απέραντους δρόμους της. Εν πάσει περιπτώσει, τα καταφέραμε, αγοράσαμε εξοπλισμό, εισιτήρια, πληρώσαμε έναν βοηθό κλπ, βάζοντας πολλή προσωπική δουλειά - έρευνα, επαφές, γράψιμο, σενάριο, σκηνοθεσία, μοντάζ, ήχο τα κάναμε όλα μόνοι. Σε άλλα είχαμε και τη βοήθεια των φίλων μας - κάποιοι μας βοήθησαν στο τράνσκριπτ, άλλοι στη μετάφραση, έχουμε μέχρι και δωρεάν μουσική γραμμένη ειδικά για το ντοκιμαντέρ από τον αδελφό μου, που είναι κλασσικός μουσικός».
 
«Υπήρξαν φάσεις που σκεφτήκαμε να απευθυνθούμε στο κοινό, να ζητήσουμε χρηματοδότηση. Όμως, τελικά, το είδαμε λίγο ακτιβιστικά», συμπληρώνει η Λαμπρινή. «Είμαστε τυχεροί να έχουμε και οι δύο δουλειά, και αφού δεν πληρωνόμαστε και αφού οι φίλοι μας βοήθησαν δωρεάν, ε, είπαμε θα μας πάρει κανά-δυο χρόνια να ξεχρεώσουμε μεν, μπορούμε να επιβιώσουμε όμως - πώς να ζητήσουμε από τον κόσμο που δεν έχει; Ύστερα, καλύτερα να δώσουν στο The Press Project ό,τι θα έδιναν για το ντοκιμαντέρ, ώστε να κρατήσουμε ενεργούς τους server και να συνεχίσουμε το πυρ κατά βούλησιν κατά των δυνάμεων του σκότους!», γελάει. «Και πάλι, ίσως τους χρειαστούμε αργότερα. Υπάρχει μια τεράστια, παραγνωρισμένη ιστορία, η ιστορία των Ελλήνων εργατών και εργαζομένων έξω από τα σύνορά μας - ιστορία που είναι γεμάτη αγωνιστές και στιγμές μοναδικής ομορφιάς του ανθρώπου, οι οποίες παραμένουν μακριά από το ευρύ κοινό. Λέμε λοιπόν να βουτήξουμε στα βαθιά. Με τον Νίκο δουλεύουμε δέκα χρόνια μαζί, έγραφα και φωτογράφιζε επαγγελματικά για χρόνια, δεν χρειάζεται σχεδόν να μιλάμε πια, βλέπουμε τον κόσμο με το ίδιο βλέμμα. Ξέρω πως θα τα καταφέρουμε. Κι όχι μόνο γιατί αγαπάμε τη δουλειά μας και μας δίνει τεράστια χαρά η ίδια η δημιουργία, αλλά και γιατί είμαστε πια βέβαιοι ότι οι ιστορίες αυτές σε περιμένουν μαζί με καταπληκτικούς ανθρώπους και την αλήθεια τους.».
 
{youtube}7irvm5RQll0{/youtube}
louis tigas5 louis tikas epigrafi spiti spiti tikas
{youtube}-yiuTAjpBnM{/youtube}

Παλληκάρι, Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου (Palikari, Louis Tikas and the Ludlow Massacre)

Ολόκληρο το ντοκυμαντερ

{youtube}22U0Hwb-7ao{/youtube}
 
FaLang translation system by Faboba
kriti vene map
© 4you.gr