Το δαχτυλίδι του Μίνωα

Φτιαγμένο από ατόφιο χρυσάφι, ανεκτίμητης αξίας, θεωρείται από τα καλύτερα δείγματα της κρητομυκηναϊκής σφραγιδικής. Το δαχτυλίδι δεν είναι μόνο βασιλικό αλλά αποτελεί και έμβλημα της Μινωικής Θρησκείας. Φέρει σύνθετη θρησκευτική παράσταση δενδρολατρείας και απεικονίζει μορφές οι οποίες εντάσσονται στην κρητομυκηναϊκή θεματολογία.

Η Αναπαράσταση του Δαχτυλιδιού

Η παράσταση σε γενικές γραμμές αναφέρεται στην κοσμογονία, την θεογονία, την ανθρωπογέννεση και το τελετουργικό της λατρείας της υπέρτατης Μητέρας-Θεάς, σύμφωνα με την πανάρχαια θρησκεία των Μινωιτών.

Στο κέντρο είναι το βουνό μαζί με έναν δενδροτινάκτη, ο οποίος βαστάει ένα αγγείο. Σε αυτό βάζει το χυμό από το κλαδί του δέντρου που τραβάει, ως προσφορά στη θεά. Αριστερά μια δενδροτινάκτρια, η θηλυκή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η δενδρολατρεία είναι κάτι το συνηθισμένο στη μινωική λατρεία. Οι Μινωίτες, θεωρούσαν τα δέντρα ιερά, εμψυχωμένα, πηγή ζωής και αναγέννησης. Το δέντρο αντιπροσωπεύει τον γήινο κόσμο και την αδιάκοπη ανανέωσή του, που τελικά είναι η ίδια η αιώνια ζωή. Έτσι το κοσμικό δέντρο, ως θεικό όργανο, μετατρέπεται και το ίδιο σε θρησκευτικό αντικείμενο, φορτισμένο με μεταφυσικούς συμβολισμούς. Tο δέντρο είναι σταθερό στοιχείο της σκηνογραφίας του Ιερού Γάμου. Το ιερό δέντρο είναι η ενσάρκωση της Μεγάλης Θεάς. (Το δέντρο στο συγκεκριμμένο δαχτυλίδι είναι Δρυς)

Κεντρικό θέμα, μια θεότητα (γυναικεία) που κατεβαίνει απο τον ουρανό, μιά που κάθεται στη γη και μία πάνω σε μιά βάρκα (ιερή λέμβο που έχει μορφή ιππόκαμπου*) που ταξιδεύει. Με άλλα λόγια, η κίνηση της Θεάς από ένα βραχώδες ιερό σε ένα άλλο, συνθέτοντας μια συμβολική παράσταση με τον ουρανό, την γη και την θάλασσα.

Παρατηρούμε 3 ιερά. Σε όλα τα ιερά παρατηρούμε πως υπάρχουν τρείς πέτρες. Χαρακτηριστικό στοιχείο του Μινωικού πολιτισμού και της Μινωικής λατρείας το 3. Ο αριθμός 3 εμφανίζεται στο δακτυλίδι 7 φορές.

*Πολύ σημαντική η απεικόνιση του ιππόκαμπου. "Ιππόκαμπος" λέγεται σήμερα ο ανατομικός σχηματισμός του εγκεφάλου που παρεμβαίνει στη συναισθηματική σφαίρα του ατόμου..Η παρουσία του ιππόκαμπου στις θρησκευτικές παραστάσεις των μινωικών δαχτυλιδιών δείχνει γνώσεις ανατομίας του ανθρώπου αλλά και των φυσικών δυνάμεων, ανώτερες από τις σημερινές.

Η θάλασσα εικονίζεται δημιουργώντας ένα μοτίβο σκάλας, τρόπο που τον συναντάμε συχνά στην μινωική τέχνη. Στο κέντρο στο πάνω μέρος του βουνού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η κυκλοτερής κατασκευή η οποία είναι σπάνια ως απεικόνιση. Μόνο άλλη μία υπάρχει σε ένα άλλο δαχτυλίδι (στο "σφράγισμα του Αφέντη" που βρέθηκε στα Χανιά).

‘Οπως βλέπουμε το βουνό στο κέντρο του δαχτυλιδιού, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ανεβαίνουν από τα ανατολικά. Τον Γιούχτα (ιερό βουνό των Μινωιτών) μόνο από τα ανατολικά μπορείς να τον προσεγγίσεις. Από την άλλη μεριά είναι ο γκρεμός.

Ο δακτύλιος αποτελείται από τέσσερα στεφάνια με μικρούς κόκκους, ενώ στο κέντρο υπάρχει ένα μεγαλύτερο στεφάνι, με μεγάλους κόκκους.

Οι 27 κοκκιδώσεις του δαχτυλιδιού πιθανά υποδηλώνουν τα 27 Ιερά της Κρήτης. Ενώ οι εσωτερικές που είναι 41 + 56 = 97 υποδηλώνουν τις πόλεις στην Κρήτη 41 μεγάλες και 56 μικρές.

Αυτός που έφερε το δαχτυλίδι θα μπορούσε να σφραγίζει εκ μέρους όλων των Ιερών της Κρήτης και των πόλεων.

Προφανώς ανήκε σε έναν Μεγάλο Άνακτα... (Ηγέτη,Βασιλέα,Ιερέα)

Στην αρχαία γραμματεία υπάρχει ένας μύθος για το δαχτυλίδι του Μίνωα , που καταγράφεται στην κρητική μυθολογία. Όταν συναντήθηκε ο Θησέας με τον Μίνωα, ο Μίνως απέδειξε αμέσως ότι είναι γιος του Δία, γιατί ζήτησε να πέσει ένας κεραυνός , πράγμα που έγινε αυθώρει και παραχρήμα. Και ο Μίνως απαίτησε από τον Θησέα να αποδείξει πως είναι γιος του Ποσειδώνα ρίχνοντας το δαχτυλίδι του στη θάλασσα και ζητώντας από τον Θησέα να του το φέρει πίσω. Η σωζόμενη αθηναϊκή εκδοχή του μύθου μας λέει πως ο Θησέας βούτηξε στη θάλασσα πως δελφίνια τον οδήγησαν στο παλάτι του Ποσειδώνα και την Αμφιτρίτης , πως πήρε το δαχτυλίδι και τέλος πως αναδύθηκε στον αφρό και το παρέδωσε στον Μίνωα.

Το δαχτυλίδι περιγράφει με λεπτομέρειες και ο Έβανς στο βιβλίο του "Palace of Minos".

--------------------------------------------------------------------------

Το δακτυλίδι είναι από καθαρό χρυσό και έχει βάρος, 32 γραμμάρια. Η σφενδόνη του δακτυλιδιού, έχει μέγεθος 3.55 x 2.35 εκ.

Συμβατική χρονολόγηση περί του 1500 ΠΚΕ.

Εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Κρήτης