Crete

ΤΑΛΩΣ – ΔΑΙΔΑΛΟΣ - ΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΙΝΩΣ

Παρ’ όλο που ο Τάλως είναι πρόσωπο της κρητικής μυθολογίας είχε έναν συνονόματο Αθηναίο μυθικό ήρωα. Πρόκειται για μεταγενέστερο αττικό μύθο όπου ο αθηναίος γιος της πέρδικας ήταν ανιψιός του πολυτεχνίτη Δαίδαλου.

Τάλως και Δαίδαλος ο συσχετισμός των δύο αυτών προσώπων ξεκινά από μία πράξη πολύ άσχημη. Ο Τάλως φαίνεται πως ήταν ένας από τους καλύτερους αρχιτέκτονες της εποχής αφού σε αυτόν αποδίδεται το κτίσιμο των ναών της Αθηνάς και του Ποσειδώνα. Ο ναός της Αθηνάς κτίστηκε στον βράχο της Ακρόπολης και εκεί μάλλον μπήκε για πρώτη φορά τον ξύλινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς. Φαίνεται πως θα πρέπει να ήταν πάρα πολύ όμορφος και πιθανολογείται πως αυτή η μεγάλη επιτυχία είναι που παρακίνησε την ζηλοφθονία του Δαίδαλου προς τον Τάλω και τον γκρέμισε «κατά λάθος» από την Ακρόπολη με αποτέλεσμα τον θάνατο του μεγάλου αρχιτέκτονα.
Η ιστορία (η η μυθολογία?)αναφέρει πως ο Άρειος Πάγος που ανέλαβε την υπόθεση της εκδίκασης του θανάτου του Τάλω καταδίκασε τον Δαίδαλο αφού και σαφώς δεν δέχτηκε την δικαιολογία της «κατά λάθους» ρίψης του αρχιτέκτονα από τον βράχο της Ακρόπολης. 

image002

 Για να αποφύγει την τιμωρία ο Δαίδαλος έφυγε από την Αθήνα και ως φυγάς πλέον καταφθάνει στην Κρήτη. Εδώ αρχίζει και η σχέση του με τον Μίνωα. Την ίδια χρονική περίοδο είχε φύγει και από την Αθήνα η αδερφή του βασιλέα των Αθηνών Ερεχθέα, Πρόκρη, που κατηγορήθηκε από τον σύζυγό της Κέφαλο για μοιχεία. Φυσικά ο Μίνως δέχθηκε και τις δύο αυτές προσωπικότητες, γιατί ήταν όντως μεγάλες προσωπικότητες, με ευμένεια. Η ευμένεια αυτή μεταφράζεται (συνυφαίνεται?) φυσικά με το συμφέρον του Κρήτα βασιλιά ο οποίος δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερη ευκαιρία από το να έχει ένα άριστο αρχιτέκτονα, στον οποίο ανέθεσε την κτίση των ανακτόρων της Κνωσσού (ενώ) και την βασιλική αδερφή την έκανε ερωμένη του.
Με την Πρόκρη ο Μίνως πήγαινε συχνά για κυνήγι παρέα με τον φημισμένο για την ταχύτητα των ποδιών του αλλά και την ομορφιά του πιστό σκύλο του, στα βουνά της Ίδης όπου κυνηγούσαν ελάφια και αίγαγρους. Από την άλλη ο Δαίδαλος συνέχιζε την κτίση των ανακτόρων της Κνωσσού τα οποία υψώνονταν πανέμορφα και μεγαλόπρεπα στον κρητικό τόπο. Η ιστορία όμως του ερωτικού δεσμού του Μίνωα δεν περιοριζόταν στα βουνά της Ίδης αλλά το ίδιο συνέβαινε και στο παλάτι του Μίνωα. Φυσικό ήταν όλη αυτή η ιστορία να αντιμετωπίζεται ανάλογα από την βασιλική σύζυγο την Πασιφάη η οποία όμως φαίνεται να βρίσκει παρηγοριά στην αγκαλιά του Ταύρου, στρατηγού του Μίνωα.
Η παράδοση λέει πως ο Ταύρος αυτός βγήκε από την θάλασσα την ημέρα του γάμου του Μίνωα με την πανέμορφη Πασιφάη, δώρο των Θεών. Ήταν κατάλευκος και εκπληκτικής ομορφιάς, μας λέει η παράδοση, τόσο που η Πασιφάη τον ερωτεύτηκε αμέσως. Αλλά εδώ κάνουμε τον αποσυμβολισμό κοιτώντας την ιστορία και όχι τα σύμβολα που πέρασαν μέσα από την παράδοση για να σημάνουν την σχέση θεών και ανθρώπων.
Ο περίφημος λοιπόν Μινώταυρος γεννήθηκε από εκείνη την σχέση της βασιλικής συζύγου του Μίνωα και του στρατηγού του Ταύρου. Επειδή η σχέση ήταν παράνομη, όπως ήταν λογικό, ο καρπός αυτού του έρωτα έπρεπε να μείνει κρυφός. Η δισυπόστατη μορφή του είναι αποτέλεσμα της διακωμώδησης της σχέσης από τον λαό. Αλλά και από το γεγονός ότι οι σχέσεις των βασιλικών οικογενειών που κάτω από συνθήκες συμφέροντος επιτελούνται γάμοι, έχουν τις ανάλογες επιπτώσεις στον συναισθηματικό τομέα των ατόμων που βρίσκονται να αναπτύσσουν αισθήματα με άτομα πέραν του δικού τους «κύκλου» και κοινωνικής επιφάνειας. Δισυπόστατη λοιπόν η μορφή του Μινώταυρου έχει το αίμα του Ταύρου αλλά και το βασιλικό Μινωικό αίμα.
Η Πρόκρη με τον σάλο που έχει ξεσπάσει για τον παράνομο ερωτικό της δεσμό με τον Κρήτα βασιλιά και θέλοντας να αποφύγει την οργή της Πασιφάης γυρίζει στην Αθήνα. Κατά την αποχώρησή της ο Μίνως της χαρίζει τον κυνηγετικό του σκύλο. Στην Αθήνα η Πρόκρη γίνεται δεκτή από τον άνδρα της Κέφαλο που ενώ φαίνεται να την έχει συγχωρήσει σε ένα κυνήγι στις πλαγιές του Υμηττού φονεύεται «κατά λάθος» και αυτή. Ο σκύλος του Μίνωα ήταν δείγμα πως καθόλου φιλική δεν ήταν η σχέση της Πρόκρης με τον βασιλιά της Κρήτης, και αυτό ο Κέφαλος δεν μπορούσε να το …δεχτεί. Έτσι το «σύμβολο» της απιστίας έγινε αιτία του ξεσπάσματος του Κέφαλου και του φόνου τελικά της Πρόκρης. Ο Άρειος Πάγος βέβαια δεν δεχόταν αυτά τα «κατά λάθος» φονικά και έτσι τιμωρεί τον Κέφαλο ο οποίος όμως καταφέρνει να διαφύγει και αυτός στο εξωτερικό.
Στην ελληνική μυθολογία ο Κέφαλος ήταν γενάρχης του αττικού γένους των Κεφαλιδών. Διάφορες παραδόσεις αναφέρουν ότι ο Κέφαλος ήταν γιος του βασιλιά της Φωκίδας Δηίωνος ή Δηιονέως. Βοηθούμενος από τον Αμφιτρύωνα, έδιωξε τους Τηλεβόες από την Κεφαλληνία, όπου εγκαταστάθηκε με τον λαό του και της έδωσε το όνομά του, που φέρει μέχρι σήμερα.
Ο Κέφαλος αναφέρεται επίσης ως γιος του Πανδίονα ή του Ερμή και της Έρσης, ή απόγονος του Ενδυμίονα. Πολύ γνωστός κατά την αρχαιότητα ήταν ο μύθος της αρπαγής του Κεφάλου: Η Ηώ ερωτεύθηκε τον Κέφαλο και τον κατεδίωξε ώσπου τον έφθασε στη  Συρία, τον άρπαξε και τον έκανε δικό της. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Τιθωνός, κατ' άλλους και ο Φαέθοντας. Σκηνή από τον μύθο σώζεται σε ελληνικό αγγείο της Γέλας του 460 π.Χ. περίπου.

Ancient Cities of Crete

kriti vene map

Acharna.Archanes Temenous. Archanes is located 15 kilometres south to Herakleion, and 10 kilometres south to Knossos. An inscription of the 5th century BC is the older source where we have the name of the city. This inscription was found at Argos, in the Peloponnese, and it is about the decree between Knossos and Tylissos. The inscription is also talking about the cult of Archon: TEMENOS HAD ACHARNAI AS RULER/LEADER.

The name is in singular. Archanes had never its own currency. However, there have been found in the area, coins of Knossos. This testifies not only that the city was under the rule of Knossos for many centuries, but also that it was not palatial centre. It was not palatial centre, but it was very important since it was an independent and autonomous settlement Priests, priestesses princesses, members of the Mycenean royal family of Knossos were living at Archanes. Archana was the linchpin between Knossos, the temple on the top of mount Yiouktas and the cemetery of Phourni, where there were buried the members of the royal family. Archanes is one of the most important areas in Minoan archaeology. The excavations in the area have many important elements about residential architecture (in the village), burial architecture, and burial habits (cemetery at Phourni). Evans had understood the importance of Archanes because of its close distance with Yiouktas. In 1922, he unearthed interesting ruins from the Minoan period, at the village Epano Archanes. Based on these ruins, he presumed that it was another palace, which was the summer residence of the royal family. The Greek archaeologists Yiannis and Efi Sakellarakis started excavations in the area in 1964. They unearthed buildings of the same period the Minoan palace was built (c.1600 BC). The walls, which are preserved up to 2 metres height, the rest building elements, and the rest mobile artefacts give to it great importance and make it comparable with the palace of Knossos. Not far away, there was found

archive of terracotta tablets in Linear A, and a small terracotta model of Minoan house. The Phourni cemetery and the artefacts found there are very important. The importance of the cemetery is emphasised by the long period use (more than 1500 years use), and by the objects, which were in the tombs. This is the most important cemetery of the prehistoric world, since it has objects from the Minoan and the Mycenean period. In the vaulted tomb A, there is in the side room, a royal burial from c.1400 BC. In the tomb of the princess-priestess, there were found golden rings, necklaces, mirror, bronze objects, ivory footstool, but also skeletons of sacrificed bull and horse. Also, in the main room of the tomb, there is buried a warrior. On golden ring that was found in this tomb and has representation of worship scene, it is written in Cretan hieroglyphics: “ Man who wears belt and asks for plea on a pedestal”. The hieroglyphics are written before the priestess and towards the man who worships. Until today, those hieroglyphics were considered to be flying butterflies. Similar ring was found at Vapheio tomb, but on it, there is written in hieroglyphics the word “zonite”, which is Dorian dialect. The excavations at Phourni unearthed many and valuable artefacts, such as seals, bronze vessels, stone vessels, ivory tablets with relief representations, idols, shrines, and other vessels. Another, important place is the royal temple on the top of Yiouktas. The today name of the mountain is corruption of the ancient one: IYTTOS> IYKTOS> YIOUKTAS.

Η Βυζαντινή Κρήτη : του Δημήτρη Τσουγκαράκη

[ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΝΙΚ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ]

<<ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ>>

1)<<Όσον αφορά στις σλαβικές επιδρομές στην Κρήτη η σοβαρότητα τους ήταν πολύ μικρή, σε σχέση με άλλες περιοχές του Βυζαντίου. Μιά μόνο σλαβική επιδρομή αναφέρεται το 623 χωρίς σοβαρές επιπτώσεις.>>.

2) ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ ΑΡΑΒΩΝ: H παλαιότερη επιδρομή Αράβων αναφέρεται το 654, και το 656, με αμφισβήτηση για την δεύτερη.Μια τρίτη έγινε στο Ηράκλειο και αποκρούστηκε απο τους κατοίκους της το 671. Το 674 μια αραβική δύναμη υπό δυό αργηγούς αποβιβάστηκε στην κρήτη και διαχείμαζε εκεί. Στο πρώτο τέταρτο του 8ου αιώνα έχουμε νέες αραβικές επιθέσεις ενάντια στην Κρήτη ΟΙ πρώτες βυζαντινές πηγές για την Κρήτη προέρχονται από τον Αρχιεπίσκοπο κρήτησ Αντρέα.Ο ίδιος μιλάει για επιδημία Πανώλης πρίν το 746-7, που έφτασε στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη. Ο Άγιος Αντρέας πέθανε το 740μ.χ.

3)Ο 8ος αιώνας σημαδεύτηκε, με την κρίση της εικονομαχίας, αλλά πολύ λίγες πληροφορίες έχουμε σχετικά με την Κρήτη. Με αφορμή την εικονομαχία έχουμε μιά επίπτωση στην Κρήτη. Ολοκληρώνεται η μεταφορά της Κρήτης απο το Ίλλυρικό θέμα και μεταφέρθηκε στην δικαιδοσία του Ανατολικού τμήματος της Αυτοκρατορίας.
Το 798 ισχυρός σεισμός συγκλονίζει την Κρήτη με σημαντικές ζημιές.
Κατά την βασιλεία του Άραβα χαλίφη al -Rashid(786-809) νέες επιδρομές εναντίον της Κρήτης,

4) Δύο βασικά σημεία διαφωνίας , για την κατάκτηση της Κρήτης απο τους Άραβες είναι, ό τόπος προέλευσης των κατακτητών και η χρονολογία της κατάκτησης.
Ώς πρός το πρώτο σημείο, είναι γνωστό ότι οι Άραβες που κατέκτησαν την Κρήτη προέρχονταν απο την Ίσπανία , συγκεκριμένα την Άνδαλουσία, που μετά μιά αποτυχημένη εξέγερση αναγκάστηκαν να φύγουν απο την χώρα, Ένα τμήμα πήγε στο Fez του Μαρόκου, και ένα άλλο στην Αλεξάνδρεια τησ Αιγύπτου και όχι στην Κρήτη όπως λαθεμένα αναφέρουν βυζαντινές πηγές. Όσα αναφέρουν γιά άφιξη τότε στην Κρήτη με αργηγό τον Απόχαψ(Αbu Hafs) για άφιξη τους στην Κρήτη με σαράντα πλοία, την καταστροφή και το κάψιμο των πλοίων για να μην επιστρέψουν δήθεν κ.λ.π. ανάγονται στη σφαίρα της φαντασίας, με πολλά μυθολογικά στοιχεία σύμφωνα με επιστημονική έρευνα των τελευταίων χρόνων απο Αραβικές πηγές.
Η κατάκτηση έγινε το 827-28 και έγινε σταδιακά σύμφωνα με τις πιο αξιόπιστες πηγές. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα γύρω στα 15 χρόνια ένα τμήμα του νησιού βρισκόταν ακόμα σε Βυζαντινά χέρια. Δεν γνωρίζουμε όμως ποιό τμήμα του νησιού και ποιάς έκτασης ήταν αυτό που είχε παραμείνη στα χέρια των Βυζαντινών,

 

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ >>

Νικολής Τζέγκας

Καλλιτέχνης που δεν ήξερε να παίζει κανένα όργανο! Συνέθετε σκοπούς σφυρίζοντας και τραγουδόντας.

nikolistzegasΟ Νικόλαος Τσέγκας γεννήθηκε το 1900 και έζησε στη Γραμπούσα Κισσάμου, στη θάλασσα της οποίας άσκησε το επάγγελμα του ψαρά. Στην ίδια θάλασσα χάθηκε το 1966 σε φοβερή θαλασσοταραχή, παρά τις απελπισμένες προσπάθειες της γυναίκας του Μαρίας Τσέγκα να τον σώσει πάνω στη βάρκα τους, τον «Κυριάκο».
Βαθύς μερακλής και μποέμ της αποχής του, είχε την ικανότητα να συνθέτει σκοπούς, παρόλο που δεν έπαιζε κανένα μουσικό όργανο. Τσι σκοπούς του (που είναι συρτά, η κυρίαρχη μουσική έκφραση της επαρχίας Κισσάμου) τους μάθαινε στους βιολάτορες και τους λαγουθιέρηδες της περιοχής, μεταξύ των οποίων οι μεγάλοι Γ. Μαριάνος, Ν. Χάρχαλης και Γ. Κουτσουρέλης, σφυρίζοντας ή παίζοντας «μπουκόλυρα», δηλ. μιμούμενος τον ήχο του έγχορδου με το στόμα.
Η προσφορά του στη μουσική παράδοση της δυτικής Κρήτης είναι σημαντική και προέρχεται μόνο από το μεράκι του, χωρίς το παραμικρό ίχνος επαγγελματισμού. Ανάμεσα στα συρτά του ο «Κακαράπης» (ή «Κακράπης», από τοπωνύμιο στη θάλασσα της Γραμπούσας), ένα από τα πιο περίπλοκα και δύσκολα κρητικά τραγούδια (ηχογραφήθηκε κατά καιρούς από τον "Μπαρμπούνι", γνωστό και ως "Μπεμπέκα", που λέγεται ότι γράφτηκε από τον ενθουσιασμό του για ένα μεγαλόπρεπο μπαρμπούνι που είχε πιάσει, με την αρχική μαντινάδα:
"Μπαρμπούνι μου θαλασσινό και κόκκινό μου ψάρι,
εγώ ?μαι που σε ψάρεψα κι άλλος δε θα σε πάρει"


nikolistzegas02Μια γνωστή ιστορία για το πως έβγαζε σκοπούς: Μια μέρα ο χωροφύλακας στη Κίσσαμο είχε διάφορες δουλειές κι επηγαινοερχότανε στο μεγάλο κεντρικό δρόμο όλο το πρωί. Νωρίς το πρωί, εξάνοιξε το Τζέγκα να κάθεται σκυφτός έξω απο ένα καφενείο, μέσα στη κάπα του, κουκουλομένο, να καπνίζει και να κοιτάζει το έδαφος σκεφτικός μέσα στο ψιλόβροχο. Το μεσημέρι σαν επέρασε για πολλοστή φορά και το ξανάδε, σταματά και πάει και του λέει:
-Μπρε συ Νίκολη, ήντα 'παθες; Ετροζάθηκες και κάθεσαι έτουδα στο κρύο και τη βροχή;
Πετιέτε λοιπόν κι ο Τζέγκας, νευριασμένος, σα το ελατήριο απάνω και του λέει:
-Ήντα μου 'κανες βρε κι έχασα το σκοπό!!!

Στο Νικολή Τσέγκα αναφέρεται το γνωστό τραγούδι "Στση Γραμπούσας τ' ακρωτήρι" (αρχικός τίτλος: "Αρμενάκι Τζέκα"), που ηχογραφήθηκε από τον Κώστα Μουντάκη σε δίσκο 45" και περιέχεται επίσης στο δίσκο του "Έτσι τραγουδάει η Κρήτη, νο 1", καθώς και το τραγούδι "Τζέγκας" του Κωστή Παπαδάκη (Ναύτη), στο δίσκο "65 χρόνια Ναύτης", Cretaphone ...
Συρτά του Νίκου Τσέγκα υπάρχουν, μεταξύ άλλων, στους δίσκους:


Πρωτομάστορες της Κρητικής Μουσικής Ιστορίας (CD Γιώργου Κουτσουρέλη, τραγ. "Μπαρμπούνι" και "Σαράντα μέτρα θάλασσα"), Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι
Ross Daly, "Ονείρου Τόποι", Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι
Γιώργος Τζιμάκης
Ναύτης, "65 χρόνια Ναύτης"
nikolistzegas03
Υπάρχει και η μαντινάδα:
Γραμπούσα μαύρα να ντυθείς
σαν αποθάνει ο Τζέγκας.
Εκενιός απου σε ψάρευε
εκενιός απου σε γλέντα....

Πηγή

Η δικαίωση για τον απελευθερωτή Δημήτρη Τσαφέντα (Τσαφαντάκη)

Στις 14 Γενάρη 1918, γεννήθηκε ο Δημήτρης, για τους φίλους Μίμης Τσαφέντας, ο άνθρωπος που 48 χρόνια αργότερα, στις 6 Σεπτέμβρη του 1966, θα σφάξει τον αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ, τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, Χέντρικ Φέρβουρντ, μέσα στη βουλή!

Η ιστορία του είναι λίγο-πολύ γνωστή, Ο Τσαφέντας κάθε φορά αγγίζει τους πιο σκοτεινούς μας φόβους.
Τρελός ή απελευθερώτης;

Φαίνεται πως έφτασε η στιγμή της αποκατάστασης! Το χρέος για την αποκάλυψη της αλήθειας ανέλαβε και πάλι ένας Έλληνας, ο Χάρης Ντουσεμετζής, είναι ο μεταπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο Durham, που παθιάστηκε με την ιστορία!

Αποφάσισε να περπατήσει στα βήματα του Μίμη Τσαφέντα και βρέθηκε να γυρνά όλο τον κόσμο. Βρήκε αρχεία σε Μοζαμβίκη, Νότια Αφρική, Καναδά, Αμερική και Γερμανία. Διάβασε περισσότερες από 2.000 αναφορές και συναντήθηκε με 200 ανθρώπους, που γνώρισαν τον Τσαφέντα! Μάζεψε και μελέτησε όλο το υλικό και κατέληξε σε εκείνο που λέμε, όμως μέχρι σήμερα αρκετοί αμφισβητούσαν, ο Τσαφέντας δεν ήταν τρελός, είναι ένας απελευθερωτής!

Ο Χάρης την τελευταία χρονιά έγραψε χιλιάδες, αμέτρητες λέξεις και άλλαξε την ιστορία!

Ο Τσαφέντας δεν ήταν ένας παράφρων δολοφόνος, είναι ο εμπνευσμένος αγωνιστής της ελευθερίας! Ακόμη και ο πρώην υπουργός της Νοτίου Αφρικής, ο Ronnie Kasrilis, χαρακτήρισε την έρευνα του Χάρη Ντουσεμετζή «συγκλονιστική»!

mimis tsafendas01 mimis tsafendas02

Στα βήματα του Τσαφέντα μέχρι το χτύπημα

Είναι ο κολοράτος δολοφόνος του καλού και φυσικά λευκού, πρωθυπουργού της Νότιας Αφρικής, Φερβούντ, του μορφωμένου πολιτικού που έστρωσε το δρόμο για τον ρατσισμό!

Ο μικρός Μίμης έρχεται στον κόσμο στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης, η μάνα του είναι μια μαύρη γυναίκα, που περνά τα βράδια της με τον Έλληνα μετανάστη Μιχάλη Τσαφαντάκη. Ιδρωμένα κορμιά στην αποθήκη με τα αλεύρια ενός φούρνου στο μεγάλο και πανέμορφο λιμάνι της Μοζαμβίκης, στο Λουρέντζο Μέρκες. Το λευκό και το μαύρο έδιναν το πιο τρυφερό ρεσιτάλ ζωής.

Ερωτεύονται, είναι λευκός, εργατικός, καλοσυνάτος μα πάνω από όλα φλογερός Έλληνας. Την ποθεί. Αν γνωρίσεις το κορμί μιας μαύρης το αγαπάς, το λατρεύεις! Μα αν σε ξεσηκώσει, τότε σε καταδικάζει σε αιώνιο πάθος.

Εκείνα τα χρόνια οι μετανάστες, ρίζωναν στους τόπους, έτσι κι ο Μιχάλης, ο πατέρας του τραγικού και συνάμα φωτισμένου φονιά, είχε ευγενική καταγωγή. Ήταν μεγαλωμένος στην Αλέξάνδρεια της Αιγύπτου δεν αρνείται την σχέση του. Ζει με μια μαύρη γυναίκα, την αναγνωρίζει, όχι μόνο σαν σύζυγο, το σπουδαίο είναι πως τη βλέπει σαν άνθρωπο. Την χαϊδεύει, την αγγίζει, τη φιλά πριν την ερωτική πράξη. Η μοίρα ξεκινά να πλέκει την ιστορία από πολύ νωρίς, η Αμίλια Έβανς, η μάνα του Μίμη, θα πεθάνει με το πρώτο δικό του κλάμα.

Το πόσο και ποιος έκλαψε για αυτήν, πέρα του παιδιού της, που την αναζητούσε μια ζωή, ποτέ δεν θα μάθουμε! Άλλωστε όταν όλοι γίνουμε φωτογραφίες, τότε δύσκολα θα αναγνωρίζουν εάν το πέρασμα μας ήταν πραγματικό ή μια ιστορία βγαλμένη στα καπάκια του αλκοόλ και μιας άχρωμης νύχτας.

tsafantakis
Φωτογραφία από την έρευνα του Χάρη Ντουσεμεντζή σε αρχεία στην Κρήτη

Δασκαλογιάννης

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, δη­λα­δὴ ὁ Ἰ­ω­άν­νης Δά­σκα­λος, ἦ­ταν μί­α ἀ­πὸ τὶς πλέ­ον ἡ­ρω­ι­κὲς μορ­φὲς τῶν ἀ­γώ­νων τῶν Ἑλ­λή­νων κα­τὰ τῶν Τούρ­κων κα­τα­κτη­τῶν. Καὶ ἴ­σως ὁ κα­θα­ρό­τε­ρος ἀ­πὸ ὅ­λους. Δὲν εἶ­χε ὑ­πη­ρε­τή­σει πο­τὲ στὶς αὐ­λὲς τῶν πα­σά­δων, ὅ­πως ἄλ­λοι πρω­το­κα­πε­τά­νιοι τοῦ 1821, οὔ­τε στρα­τεύ­θη­κε σὰν ἁρ­μα­το­λός. Ὁ Κω­στὴς Πα­λα­μᾶς τὸν ἀ­πο­κα­λεῖ «κο­ρυ­φὴ τῆς κρη­τι­κῆς θυ­σί­ας», ἀλ­λὰ τὸ ἦ­θος, ἡ καρ­τε­ρί­α, ἡ αὐ­το­θυ­σί­α τὸν ἀ­νε­βά­ζουν ψη­λὰ στὴν κο­ρυ­φὴ τῶν ἀ­γώ­νων τοῦ Γέ­νους....
daskalogiannhs Ἦ­ταν ὑ­πε­ρή­φα­νος, ὀ­νει­ρο­πό­λος, γεν­ναῖ­ος, πλού­σιος καὶ τολ­μη­ρός. Ἀλ­λὰ καὶ εὔ­πι­στος! Δὲν ἀ­νῆ­κε στὸ εἶ­δος τῶν ἀν­θρώ­πων τοῦ πο­λέ­μου. Δὲν πε­ρι­ε­φέ­ρε­το σὰν «χα­ΐ­νης», πά­ει νὰ πεῖ ἀν­τάρ­της, στὰ βου­νά, ὅ­πως οἱ σύν­τρο­φοί του στὴν ἐ­πα­νά­στα­ση τοῦ 1770. Ἦ­ταν ναυ­τι­κός, μὲ δι­κά του κα­ρά­βια καὶ τα­ξί­δευ­ε ἀ­πὸ τὴ Μασ­σα­λί­α ὡς τὰ λι­μά­νια τοῦ Εὔ­ξει­νου καὶ ἀ­πὸ τὸ βά­θος τοῦ Ἁ­δρί­α, τὴν Τερ­γέ­στη, ὡς τὰ ἀ­φρι­κα­νι­κὰ λι­μά­νια, τὴν Ἀ­λε­ξάν­δρεια καὶ τὴν Μπιγ­κά­ζα. Εἶ­χε, μα­ζὶ μὲ τ’ ἀ­δέρ­φια του, ναυ­τι­κὰ «πρα­κτο­ρεῖ­α» στὰ κυ­ρι­ό­τε­ρα λι­μά­νια καὶ σὲ πολ­λὰ ἐ­λεύ­θε­ρα ἑλ­λη­νι­κὰ νη­σιά, ὅ­πως στὰ Κύ­θη­ρα. Ἔμ­πο­ρος, τα­ξι­δευ­τὴς μὲ πεί­ρα τοῦ κό­σμου καὶ γνω­ρι­μί­ες μὲ πρίγ­κι­πες, μη­τρο­πο­λί­τες, πρό­κρι­τους καὶ δι­πλω­μά­τες ξέ­νων χω­ρῶν. Πρέ­πει νὰ ση­μει­ω­θεῖ ὅ­τι οἱ συμ­πα­τρι­ῶ­τες του, οἱ Σφα­κια­νοί, σὲ ἀν­τί­θε­ση μὲ τοὺς ἄλ­λους Κρη­τι­κοὺς ποὺ ἀ­πε­χθά­νον­ταν τό­τε τὴ θά­λασ­σα, εἶ­χαν δε­κά­δες κα­ρά­βια στὴ Με­σό­γει­ο, μὲ βά­ση τὸν ὅρ­μο Λου­τρὸ στὸ Λι­βυ­κό, δυ­τι­κά της Χώ­ρας Σφα­κί­ων, στὰ ἴ­χνη τοῦ ἀρ­χαί­ου «δι­λί­με­νου» Φοί­νι­κα. Ἀλ­λὰ ἦ­ταν ὁ μό­νος Σφα­κια­νὸς τῆς ἐ­πο­χῆς ποὺ τολ­μοῦ­σε νὰ κυ­κλο­φο­ρή­σει στὴν ἐ­παρ­χί­α μὲ εὐ­ρω­πα­ϊ­κὰ ροῦ­χα, χω­ρὶς νὰ τὸν ἀ­πο­κα­λοῦν ψα­λι­δό­κω­λο!

Οἱ πε­ρισ­σό­τε­ροι ἱ­στο­ρι­κοὶ καὶ ἡ πα­ρά­δο­ση θέ­λουν τὸν Δα­σκα­λο­γιά­ννη ἀ­πὸ τὴ γε­νιὰ τῶν Βλά­χων τοῦ χω­ριοῦ Ἀ­νώ­πο­λη Σφα­κί­ων. Τὸ «Βλά­χος» φυ­σι­κὰ δὲν μπο­ρεῖ νὰ ἦ­ταν ἀ­λη­θι­νὸ ἐ­πί­θε­το σφα­κια­νῆς οἰ­κο­γέ­νειας. Θὰ ἦ­ταν πι­θα­νό­τα­τα προ­σω­νύ­μιο -καὶ προ­σω­νύ­μια εἶ­χαν τό­τε σχε­δὸν ὅ­λοι οἱ Σφα­κια­νοί. Κά­ποι­οι ἰ­σχυ­ρί­στη­καν ὅ­τι ὁ Δα­σκα­λο­γιά­ννης «ἔ­σερ­νε» ἀ­πὸ τὴ ναυ­τι­κὴ γε­νιὰ τῶν Ἀν­δρου­λα­κά­κη­δων, τοῦ Λου­τροῦ. Προ­φα­νῶς ἔ­χουν ἐ­πη­ρε­α­σθεῖ ἀ­πὸ τὸ γε­γο­νὸς ὅ­τι οἱ Τοῦρ­κοι ἀ­πο­κα­λοῦ­σαν τὸν Δα­σκα­λο­γιά­ννη «Ἰ­ω­άν­νη υἱ­ὸν Ἀν­δρέ­ου» κα­τὰ τὴν πρα­κτι­κή της ἐ­πο­χῆς. Μί­α πρα­κτι­κὴ ποὺ πε­ρι­έρ­γως ἔ­χει ἀρ­χαι­ο­ελ­λη­νι­κὴ ρί­ζα. Πράγ­μα­τι ὑ­πάρ­χει τουρ­κι­κὸ ἔγ­γρα­φο ποὺ τὸν ἀ­πο­κα­λεῖ «Ἰ­ω­άν­νη υἱ­ὸν Ἀν­δρέ­ου». Καὶ πράγ­μα­τι ὁ πα­τέ­ρας τοῦ ὀ­νο­μά­ζε­το Ἀν­δρέ­ας, ὅ­πως καὶ ὁ πρῶ­τος του υἱ­ός, κα­τὰ τὸ συ­νή­θει­ο ποὺ ἐ­πι­κρα­τεῖ πάν­τα.
Τὸ ἀρ­χον­τι­κό του Δα­σκα­λο­γιά­ννη δι­α­κρί­νε­ται ἀ­κό­μη ἐ­ρει­πω­μέ­νο στὴν Ἀ­νώ­πο­λη, πά­νω ἀ­πὸ τὸ Λου­τρό. Καὶ ὁ θρύ­λος τοῦ ζεῖ στὰ βου­νὰ καὶ στὰ φα­ράγ­για καὶ στὶς ἄ­γρι­ες ἀ­κρο­γι­α­λι­ὲς τοῦ Λι­βυ­κοῦ.

Ἡ κα­τά­στα­ση τὸ 1769

Ἕ­νας Δα­σκα­λο­γιά­ννης βρί­σκε­ται σὲ τουρ­κι­κὸ ἔγ­γρα­φό του 1765 μὲ τὸν τί­τλο τοῦ Κετ­χουν­τᾶ (γραμ­μα­τι­κοῦ) τῶν Σφα­κί­ων. Καὶ ἀρ­γό­τε­ρα σὲ ἔγ­γρα­φό του 1767 ὁ Νι­κο­λὸς Σγου­ρο­μάλ­λης, ἀ­δελ­φός του Δα­σκα­λο­γιά­ννη, ἐ­πί­σης μὲ τὴν ἰ­δι­ό­τη­τα τοῦ γραμ­μα­τι­κοῦ. Τώ­ρα ὁ Δα­σκα­λο­γιά­ννης τοῦ ἐγ­γρά­φου εἶ­ναι ὁ ἴ­διος μὲ τὸν Δα­σκα­λο­γιά­ννη τοῦ ἀ­γώ­να ἢ εἶ­ναι ἕ­νας ἀ­πὸ τοὺς πολ­λοὺς Ἰ­ω­άν­νη­δες Δα­σκά­λους καὶ Δα­σκα­λια­νοὺς τῶν Σφα­κί­ων; Ὅ­σο γιὰ τὴν ἡ­λι­κί­α τοῦ Δα­σκα­λο­γιά­ννη, οἱ ἱ­στο­ρι­κοὶ τὸν θέ­λουν 40 ἐ­τῶν τὸ 1770.

Ἀλ­λὰ ποι­ὰ ἦ­ταν ἡ κα­τά­στα­ση τὸ 1769, δη­λα­δὴ τὴν ἐ­πο­χὴ ποὺ ὁ Δα­σκα­λο­γιά­ννης προ­ε­τοί­μα­ζε τὴν ἐ­πα­νά­στα­σή του:

Γεώργιος Ξενουδάκης

Η ζωή και το έργο του Μεγάλου Ευεργέτη της Επαρχίας Σφακίων : Γεώργιο Ξενουδάκη

xenoudakis_1
Στοιχεία της Ζωής ΤουΕυεργέτη Γ. Ξενουδάκη

Ο Γ. Ξενουδάκης γεννήθηκε στην Ίμβρο Σφακίων. Οι περισσότερες και εγκυρότερες μαρτυρίες μας δηλώνουν ότι γεννήθηκε το 1816. Υπάρχουν όμως και άλλες που μας λένε ότι γεννήθηκε το 1820, το 1821 ή το 1823.

Σε ηλικία 8 χρονών είδε τον πατέρα του να θανατώνεται με βάρβαρο τρόπο από τους Τούρκους, - «ανασκολοπιζόμενον υπό των τυράννων της Πατρίδος», όπως μας λέει ο Πωλογεωργάκης -, ενώ ο ίδιος οδηγήθηκε σκλαβάκι στην Αίγυπτο.

Σαν σκλάβο τον εξαγόρασε ο Γάλλος Μερσιέ, και μετά ελευθερώθηκε αφού πληρώθηκαν τα ανάλογα λύτρα από το κυβερνήτη της Ελλάδας Καποδίστρια.

Ίσως μαζί με άλλα Ελληνόπουλα, όπως είχε γίνει και άλλη φορά, γιατί δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο Καποδίστριας θα ενδιαφερόταν ειδικά και μόνο για ένα σκλαβάκι από την Ίμβρο.

Όπως μας λέει πάλι ο Πωλογεωργάκης στον επικήδειο που εκφώνησε στον Ιερό Ναό των Εισοδείων στα Χανιά στις 15 Σεπτεμβρίου του 1888 με χορηγία του Καποδίστρια «...επεδόθη εις την σπουδήν των εγκυκλίων μαθημάτων και βραδύτερον στην εκμάθυνση του Δικαίου ου εγένετο εγκρατέστατος».

Το 1841 τελειώνει τις σπουδές του. Όταν την ίδια χρονιά ξεκίνησε στη Κρήτη η επανάσταση του Χαιρέτη, φτάνει εκεί από τους πρώτους μαζί με τούς Κουμουνδούρο  και Χαιρέτη και διορίζεται γραμματέας της Επαναστατικής Συνέλευσης.

Το πραγματικό-πατρικό όνομα του Ξενουδάκη ήταν κατά πάσα πιθανότητα Ταμπάκης ή Ταμπακάκης, γιατί στη διαθήκη του αναφέρει συγγενή του το Νικόλαο Ταμπακάκη και στον Αδάμαντα της Μήλου όπου είχε ισχυρούς δεσμούς, υπήρχε οικογένεια με το όνομα Ξενουδάκης ή Ταμπάκης, ο τελευταίος από την οποία ήταν ο Μηνάς Ξενουδάκης ή Ταμπάκης, ο οποίος βρέθηκε πνιγμένος κοντά στη βάρκα του όπως μας πληροφορεί το 34 φύλλο της εφημερίδας «Μήλος» της 1 Φεβρουαρίου 1925.

Επίσης ο Φαφουτάκης λέει στον επικήδειο του ότι το όνομα Ξενουδάκης το απέκτησε σκλαβάκι.

Στην ιστορία του Μουρέλου όμως, βρίσκουμε και το όνομα Ξενουδάκης στην Ίμβρο.

Ο Ξενουδάκης με τις γνώσεις, την εμπειρία και την οξύτητα του πνεύματος του, εξελίχθηκε σε μεγαλοδικηγόρο της εποχής, και έτυχε μεγάλων τιμών και θέσεων εκ μέρους του Βασιλιά.

Με πολύ και συστηματική δουλειά σχημάτισε με τα χρόνια μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία.

Το 1843 μπαίνει στη Βουλή των Ελλήνων σαν Βουλευτής μεταναστών Κρητών.

kriti vene map
© 4you.gr